YENİ BİR UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLU OLARAK ARABULUCULUK

2012 Yılının Haziran ayında, 6325 numaralı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile hukuk sistemimize yeni bir alternatif uyuşmazlık çözüm yolu eklenmiştir. Kuzey Amerika ve Avrupa’da öncelikli tercih edilen anlaşmazlık çözüm yolu olan arabuluculuğun Türkiye’de ilk yıllarda kayda değer sayıda uygulaması görülmemiştir. 2017 yılına geldiğimizde hızlı bir ivme kazanmış, sadece bu yıl içinde 16.000‘e yakın uyuşmazlık arabuluculuk yolu ile çözülmüştür.

Arabuluculuk Nedir?

Arabuluculuk; 6325 sayılı Yasa’nın 2/1-b maddesi ve yönetmeliğin 4/1-b maddesinde, taraflar arasındaki özel hukuk uyuşmazlığının, arabulucu tarafından yürütülen müzakereler ile en uygun çözümü kendilerinin bulmasını sağlayan dostane bir çözüm yöntemidir.

Herkes Arabulucu Olabilir mi?

Arabulucu olabilmek için; Hukuk Fakültesi mezunu olmak, mesleğinde 5 yıllık kıdeme sahip olmak ve arabuluculuk eğitimini tamamlayıp, yazılı ve sözlü sınavlarda başarı göstererek Adalet Bakanlığı Arabulucular Siciline kayıt olmak gerekir.

Arabulucu Ne İş Yapar?

Arabulucu tarafların anlaşmalarına müzakere teknikleri kullanarak yardım eden, toplantıları yöneten ve tarafların uyuşmazlıklarda kendi çözümlerini bulmalarına yardım eden uzman kişidir. Arabuluculuk kazan-kazan yönteminin uygulandığı bir çözümdür. Arabuluculukta taraflar serbest iradeye sahip oldukları için her iki tarafın da mutlu olacağı bir çözüme ulaşabilirler. Aslında arabuluculuk ülkemizde her zaman var olan helalleşme kültürünün hukuk sisteminde vücut bulmuş halidir.

Hangi Uyuşmazlıklarda Arabuluculuğa Başvurulabilir?

Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri, mutlaka bir mahkeme kararına ihtiyaç duyulmayan özel hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk yoluna başvurulabilir.

İş Hukukundan kaynaklanan çeşitli davalar, kiracı- kiralayan arasındaki davalar, ticari davalar, marka patent davaları, alacak davaları, kredi ve eser sözleşmesinden doğan davalar, katkı payı, eşya davası, tazminat davaları ve benzeri davalarda arabuluculuk yoluna başvurulabilir.

Hangi Uyuşmazlıklarda Arabuluculuğa Başvurulamaz?

Hizmet tespiti, yaşlılık aylığına hak kazanıldığının tespiti gibi kimi SGK uyuşmazlıkları, boşanma, velayet, evlat edinme, babalık, soy bağının reddi ve benzeri davalarda arabuluculuğa gidilemez.

Arabuluculuk Ne Zaman Başlar?

Arabuluculuk, taraflar arasındaki görüşme ve müzakerelerin sonuç vermediği durumlarda tarafların arabulucu ile masaya oturmasıyla başlar. Taraflar arabulucuya, dava açılmadan önce ya da açıldıktan sonra gidebilirler. Yasa tarafından zorunlu arabuluculuk yolu öngörülmüş ise davanın açılmasından önce arabulucuya başvurmak gereklidir. Arabuluculuk süreci boyunca dava açma ve zamanaşımı süreleri işlemeyeceği için, süreç anlaşma ile sonuçlanmazsa taraflar dava yoluna gidebilir veya açılmış davayı devam ettirebilir.

Neden Arabuluculuğa Başvurmak Gereklidir?

Arabuluculuk; hukuki sorunu az zamanda, az masrafla ve geleceğe dönük olarak, gizli şekilde tarafların iradelerine bağlı olarak çözen, her iki tarafın da kazanmasını sağlayan çözüm yöntemidir. Taraflar, davadan farklı olarak arabuluculukta, harç ve mahkeme giderleri ödemeyecekleri için ekonomik bir yoldur. Ülkemizde davalar çok uzun sürdüğü için arabuluculuk yolu ile uyuşmazlığın çözümü kısa sürede mümkün olabilecektir.

Arabuluculuk Faaliyeti Sonucunda Bulunacak Çözüm Nasıl Bir Koruma Sağlar?

Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonucunda anlaşmaya varmaları halinde arabulucu tarafından hazırlanacak, arabulucu ve taraflarca imzalanacak arabuluculuk belgesi mahkeme kararı niteliğinde belge sayılır. Bu nedenle tarafların üzerinde anlaştıkları hususların tekrar yargı konusu yapılması mümkün değildir. Böylelikle her iki tarafı da sonradan ortaya çıkacak sorunlara karşı koruyan ve güvence sağlayan bir yoldur.

Zorunlu Arabuluculuk Davetini Kabul Etmezsem Zararlı Çıkar mıyım?

Zorunlu arabuluculuk yoluna gidilmesi gerekli hukuki uyuşmazlıklarda dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri; taraflardan birinin geçerli mazeret göstermeksizin toplantıya katılmaması nedeni ile arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, davada kısmen ya da tamamen haklı çıksa bile, ödenecek yargılama giderinin tümünden sorumlu tutulacaktır.

Arabuluculuk Sürecinin Özellikleri Nedir?

Arabuluculuk; iradi, eşit, gizli, özen ve tarafsızlık içinde yürütülen bir süreçtir. Arabuluculukta; iradilik ve eşitlik ilkesi vardır. Taraflar; başvurma, süreci devam ettirme veya vazgeçme konusunda tamamen serbesttirler. Her iki taraf da eşit haklara sahiptir.

Arabuluculukta gizlilik vardır. Aksi kararlaştırılmadığı takdirde, arabuluculuk sürecinde sunulan belgeler veya elde edilen bilgi, belge ve kayıtlar gizlidir. Taraflarca yapılan arabuluculuk daveti veya bir tarafın arabuluculuk faaliyetine katılma isteği, taraflarca ileri sürülen öneriler, görüşler, teklifler, vakıa veya iddianın kabulü, sadece arabuluculuk faaliyeti nedeni ile hazırlanan belgeler; mahkeme, hakem veya idari bir makam tarafından istenemez. Mahkemelerde delil olarak kullanılamadığı gibi bunlar hakkında tanıklık da yapılamaz.

Arabuluculukta özen ve tarafsızlık vardır. Arabulucu görevini özenle, tarafsız bir biçimde yerine getirir, taraflar arasında eşitliği gözetir.

Yukarıda çeşitli başlıklar altında açıklamaya çalıştığımız arabuluculuk müessesinin, ülkemizde yararlı ve doğru uygulamalarının yapılarak gelişmesi, vatandaşların hak arama mücadelelerinde kendi çözümleri ile adalet duygularının güçlenerek, adalete inancın artması temennisi ile.